باشگاه خبری فراساحل: رئیس پژوهشکده علوم زمین پژوهشگاه صنعت نفت به سوابق فعالیت این پژوهشکده در اجرای طرح‎های شناسایی منابع غیرمتعارف هیدروکربوری از جمله طرح شناسایی هیدرات‎های گازی دریای عمان و ارزیابی منابع شیل گازی در لرستان اشاره کرد و گفت: این پژوهشکده به عنوان مجموعه‎ای متخصص در شناسایی منابع غیرمتعارف هیدروکربوری در کشور شناخته شده است. به گزارش باشگاه خبری فراساحل و به نقل از پژوهشگاه صنعت نفت، بیژن بیرانوند با بیان این مطلب افزود: بیش از ۹۵ درصد درآمد پژوهشکده علوم زمین از محل پروژه‌های پژوهشی تامین می‎شود و پژوهشی و متقاضی‎محور بودن پروژه‌ها و طرح‌هایی که در دستورکار این پژوهشکده قرار می‎گیرد، از مزیت‎های پژوهشکده به شمار می‎رود.

وی گفت: فعالیت‎های سطح یک پژوهشکده علوم زمین شامل پروژه‌ها یا طرح‎های چندبعدی و تلفیقی است که تنها بر اساس منابع و توانمندی‎های داخلی قابل اجرا نیست و نیازمند ایجاد شبکه و استفاده از منابع و قابلیت‎های خارج از پژوهشکده نیز هست. ویژگی شاخص این دسته فعالیت‎ها انتقال دانش و فناوری و افزایش توانمندی ‌کارکنان مجموعه است. برای نمونه به دست آوردن دانش و فناوری لازم در شناسایی منابع نامتعارف هیدروکربوری (شیل‎ها‌ و هیدرات‎های گازی)، ساخت الگوی دینامیک حوضه و سیستم‎های هیدروکربوری و ساخت الگوی یکپارچه افق‎های مخزنی در مقیاس ناحیه‎ای از جمله دستاوردهای اجرای چنین طرح‌هایی در پژوهشکده علوم زمین است. طول مدت اجرای این طرح‎ها غالبا بیش از سه سال است و متناسب با حجم و گستردگی فعالیت‎های مربوطه گاهی تا پنج سال هم به طول می‎انجامد.

به گفته بیرانوند، کار روی این نوع پروژه‎ها از سال ۱۳۹۰ در پژوهشکده علوم زمین آغاز شده و شامل طرح مروارید خلیج فارس، طرح شناسایی هیدرات‎های گازی، طرح دشت آبادان و طرح شیل‌های گازی می‎شود. همه این طرح‌ها با موفقیت به پایان رسیده‌ و اخیراً فاز دوم طرح شناسایی هیدرات‎های گازی نیز آغاز شده است. وی درباره طرح مروارید خلیج فارس عنوان کرد: این طرح، بزرگ‌ترین پروژه مدل‌سازی حوضه و سیستم‌های هیدروکربوری در منطقه خاورمیانه و از نظر پیچیدگی، وسعت و ابعاد جزو پنج پروژه اول دنیا در نوع خود به شمار می‎رود. کارفرمای این طرح شرکت نفت فلات قاره ایران و اسپانسر اصلی آن شرکت ملی نفت ایران بود که با حمایت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت انجام شد. این طرح دو سال پیاپی در نمایشگاه بین‌المللی صنعت نفت حضور فعال داشت و در سال ۱۳۹۶ به عنوان طرح پژوهشی برتر شرکت ملی نفت ایران شناخته شد. نتایج کلی و پیشرفت‌های به دست آمده از این طرح به مدیران و کارشناسان شرکت ملی‌ مناطق نفت‌خیز جنوب، مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران و شرکت نفت مناطق مرکزی ایران ارائه و پیشنهاد‌ فنی انجام طرح‌های مشابه برای این مجموعه‎ها در حوضه‎های تحت مدیریت‌شان ارسال شده است.

 بیرانوند گفت: طرح دیگر، شناسایی هیدرات‎های گازی دریای عمان بود که نتایج ارزشمند آن سبب شد فاز دوم این طرح نیز کلید بخورد. همچنین در طرح مدل‌سازی یکپارچه‌ افق‎های مخزنی گروه بنگستان در دشت آبادان، افزون بر مدل‌سازی سه‎بعدی محیط رسوبی افق‌های مورد مطالعه، مدل‌سازی مخزنی مبتنی بر چینه‎شناسی سکانسی پایه‎لرزه‎ای برای نخستین بار در کشور انجام شد. وی به طرح شناسایی شیل‏‌های گازی در لرستان هم اشاره کرد و گفت: کارفرمای این طرح، مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران و مجری آن پژوهشگاه صنعت نفت با محوریت پژوهشکده علوم زمین و موضوع مطالعه، شناسایی و ارزیابی منابع شیل گازی در ناحیه لرستان بود. مجموع این طرح‎ها و پروژه‎ها، جایگاه پژوهشکده علوم زمین را در شناسایی منابع غیرمتعارف هیدروکربوری تحکیم کرده است.

بیرانوند به پروژه‎های سطح ۲ در این پژوهشکده اشاره کرد و گفت: این دسته از پروژه‌ها در هر یک از گروه‌های پژوهشی یا با همکاری دو یا هر سه گروه پژوهشی متناسب با تخصص و توانمندی‌های موجود تعریف و قابل اجرا می‎شوند. پروژه‎هایی از قبیل مطالعات زمین‌شناسی دشت‎گنبد و گرگان با شرکت نفت خزر، مطالعات زمین‌شناسی دشت مغان با مدیریت اکتشاف، مطالعات ژئوشیمی چند میدان با شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، ارزیابی ژئوشیمیایی نمونه‌های چاه‌های اکتشافی با مدیریت اکتشاف و مطالعه پیشرفته ژئوفیزیکی میدان ابوذر با شرکت نفت فلات قاره از نمونه‌های جاری این دسته از طرح‎هاست. بر اساس این گزارش، پژوهشکده علوم زمین شامل سه بخش زمین‌شناسی، ژئوفیزیک و ژئوشیمی است و ماموریت آن، مطالعات اکتشافی منابع هیدروکربوری است. پژوهشکده علوم زمین تا قبل از سال ۱۳۷۹ تنها با محوریت گروه پژوهش ژئوشیمی و با همکاری نفراتی از زمین‌شناسی و ژئوفیزیک فعالیت داشته، اما از سال ۱۳۷۹ به بعد با تشکیل دو واحد زمین‌شناسی نفت و ژئوفیزیک شکل منسجم‎تری به خود گرفت و در سال ۱۳۸۵ ساختار‌ استاندارد خود را پیدا کرد.